Polski latający ciągnik rolniczy
Być może tytuł tego artykułu zdziwi wielu naszych czytelników, ale tytuł to tylko nieco podkoloryzowana prawda. Pisząc o polskim latającym ciągniku rolniczym mamy na myśli oczywiście samolot M-18 Dromader produkowany przez zakłady Polskie Zakłady Lotnicze w Mielcu od drugiej połowy lat 70-tych aż do 2008 roku, kiedy to ostatnia partia maszyn została wyeksportowana do Chin. Dromadery to samoloty, które na kilka dekad uplasowały Polskę w czołówce państw produkujących samoloty rolnicze. Chcecie poznać historię, dane techniczne oraz rozwiązania, dzięki którym samoloty M-18 stały się hitem eksportowym? Jeśli tak zapraszamy serdecznie do lektury!
Początki polskiego samolotu rolniczego
Pomysł na stworzenie polskiego samolotu rolniczego zrodził się właściwie dzięki przypadkowi, kiedy to w Mielcu zjawiła się amerykańska delegacja w celu negocjacji zakupu partii Meleksów z USA. W trakcie wizyty Amerykanie zainteresowali się również produktami oferowanymi przez PZL Mielec w postaci silników lotniczych, jak i całych samolotów. Amerykanie chcieli już od dłuższego czasu przeprowadzić modernizację samolotów Rockwell Thrush Commander, która miała polegać między innymi na wymianie przestarzałych silników, pamiętających jeszcze czasy II Wojny Światowej. Samoloty te służyły głównie w rolnictwie wielkoobszarowym, jako latające opryskiwacze.
Rozwiązania konstrukcyjne w samolocie Dromader
Największym problemem napotkanym w fazie projektowania modernizacji amerykańskiego samolotu okazały się rozmiary oraz ciężar polskiego silnika, który był znacznie mocniejszy od swojego amerykańskiego odpowiednika. Z tego powodu projekt modernizacji musiał zostać odrzucony, przez co projektanci zostali zmuszeni do zaprojektowania nowej maszyny. Z jednej strony wydłużyło to prace projektowe, jednak z drugiej strony nowa konstrukcja pozwoliła projektantom na wykorzystanie pełni mocy polskiego silnika. Na bazie polskiego silnika zbudowano maszynę na licencji swojego amerykańskiego protoplasty, która dzięki znacznie większej mocy mogła ważyć nawet o 40% więcej.
Dane techniczne oraz budowa M-18 Dromader
Samolot M-18 Dromader to dolnopłat o metalowej konstrukcji ze stałym podwoziem trójkołowym. Napędzany jest polskim silnikiem radzieckiej konstrukcji o oznaczeniu Asz-62-IRm18. Jednostka ta posiada niecałe 30 litrów pojemności i 9 cylindrów generujących moc 1000 KM przy 2200 obrotach ma minutę. Samolot jest w stanie rozwinąć prędkość 256 km/h i wznieść się na pułap 6,5 km. Jak już wcześniej wspominaliśmy mocniejszy silnik oraz wzmocniona konstrukcja pozwoliła na zwiększenie masy ładunku do aż 2 ton cieczy. Zbiornik na ciecz umieszczony został pod pilotem, dzięki czemu w przypadku awaryjnego lądowania służył jako dodatkowa amortyzacja. W Dromaderach zastosowano wiele ciekawych rozwiązań konstrukcyjnych, takich jak chociażby przecinaki do przewodów, które to miały chronić nisko lecący samolot przed kolizją z liniami energetycznymi.
Polski samolot rolniczy hitem eksportowym
Dromader był od początku tworzony z myślą o rolnictwie wielkoskalowym oraz pożarnictwie. Ogromy zbiornik na ciecz pozwalał na ekonomiczne nawożenie lub ewentualne gaszenie ogromnych połaci terenu. Dzięki prostocie budowy, łatwości obsługi oraz niskiej cenie polski samolot stał się hitem eksportowym na skalę światową. W sumie wyprodukowano prawie 760 samolotów M-18, z czego aż 200 egzemplarzy zostało zakupionych przez Stany Zjednoczone. Taka ilość maszyn może wydawać się niezbyt imponująca, jednak należy pamiętać że wypełniały one jedynie niszę jaką były i nadal są samoloty rolnicze. Co ciekawe samoloty Dromader były wykorzystywane przez krótki czas jako samoloty bojowe przez chorwackie wojsko w czasie wojny domowej w Jugosławii. Jak pisaliśmy we wstępie do naszego artykułu ostatnia partia Dromaderów opuściła mury fabryki w Mielcu w 2008 roku i trafiła do Chin. Aktualnie produkcja M-18 jest wstrzymana, jednak samoloty te nadal znajdują się w ofercie Polskich Zakładów Lotniczych.