Wszystko co trzeba wiedzieć o rozrusznikach
Rozrusznik jest jednym z najważniejszych elementów zawierających się w osprzęcie silnika spalinowego. Jego zadaniem jest przekonwertowanie energii elektrycznej pochodzącej z akumulatora na energię mechaniczną, która wprowadzi w ruch wał korbowy na minimalnie wymagane do samodzielnej pracy obroty. Rozruszniki montowane są dziś w zdecydowanej większości pojazdów, takich jak samochody, ciężarówki czy też ciągniki rolnicze. W tym dopowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące rozruszników, takie jak: Jak działa rozrusznik? Jak zbudowany jest rozrusznik? Jakie są rodzaje rozruszników? I wiele więcej. Jesteście zainteresowani? Jeśli tak serdecznie zapraszamy do lektury!
Działanie rozrusznika silnika spalinowego
Rozrusznik to nic innego jak silnik elektryczny prądu stałego. Służy on do zamiany energii elektrycznej z akumulatora pojazdu na energię mechaniczną, potrzebną do rozruchu jednostki napędowej. Składa się na niego wiele elementów, takich jak wirnik z komutatorem, stojan wraz z uzwojeniami (cewkami), zespół sprzęgający, czyli bendiks, elektromagnes do sterowania bendiksem, głowica rozrusznika, w której to osadzony jest na wirniku zespół sprzęgający, szczotkotrzymacz wraz ze szczotkami.
Jak zbudowany jest rozrusznik?
Energia elektryczna dostarczana jest do uzwojeń w stojanie, które wytwarzają pole magnetyczne, a także do uzwojeń wirnika za pomocą szczotek umieszczonych w szczotkotrzymaczu i osadzonych na komutatorze, dzięki temu wirnik wprawiany jest w ruch obrotowy. Elektromagnes z kolei służy do zazębiania bendiksu z wieńcem zębatym umieszczonym na kole zamachowym silnika. Benediks, czyli zębnik osadzony jest na gwincie osi wirnika o dużym skoku. Pozwala to na przemieszczanie się zębnika w kierunku koła zamachowego podczas uruchamiania rozrusznika. Elektromagnes połączony jest z zespołem sprzęgającym za pomocą widełek, które przesuwają bendiks. Dzięki temu po zazębianiu z kołem zamachowym następuje wprowadzenie w ruch obrotowy wału korbowego silnika na minimalne wymagane do samodzielnej pracy obroty. Zespół sprzęgający posiada w sobie sprzęgło jednokierunkowe, którego zadaniem jest zabezpieczenie rozrusznika przed uszkodzeniem po uruchomieniu silnika. Mechanizm sprzęgający jest tak skonstruowany, że bendiks przesuwany jest w kierunku koła zamachowego, zanim rozrusznik zacznie się obracać, co ma zapobiec zgrzytaniu podczas rozruchu silnika. Wirnik ułożyskowany jest w korpusie rozrusznika, składającego się z głowicy, stojanu oraz szczotkotrzymacza za pomocą tulejek.
Czym jest rozrusznik z reduktorem?
W ostatnich kilkudziesięciu lat na rynku pojawiły się nowe rodzaje rozruszników, a mianowicie rozruszniki z reduktorem. Charakteryzują się one tym, że mają mniejsze zapotrzebowanie na energię elektryczną potrzebną do rozruchu silnika spalinowego. Efekt ten uzyskiwany jest w rozruszniku dzięki zastosowaniu przekładni planetarnej. Pozostałe elementy rozrusznika i zasada działania jest taka sama jak w tradycyjnych konstrukcjach.
Jak działa rozrusznik szybkoobrotowy?
Zasada działania tego typu rozrusznika nieco różni się od jego tradycyjnej wersji. Rozrusznik szybkoobrotowy wprawia w ruch wał korbowy za pośrednictwem przekładni, w której to znajduje się duże koło wieńcowe, na które moc przekazywana jest poprzez mniejsze koła zębate. Dzięki temu rozwiązaniu rozrusznik pobiera znacznie mniej energii elektrycznej. Niestety ten typ rozrusznika posiada również swoje wady, z których najbardziej uciążliwą jest przepalona cewka elektromagnesu.
Usterki rozruszników
Najczęstsze usterki, jakie spotyka się w rozrusznikach to między innymi zużyte szczotki, wypracowane tulejki, a także uszkodzony elektromagnes i uszkodzone sprzęgiełko bendiksa. Wszystkie wymienione elementy w razie zniszczenia czy też zużycia można wymienić na nowe, dzięki czemu jesteśmy w stanie samodzielnie przywrócić rozrusznik do działania. Z kolei w rozrusznikach szybkoobrotowych poza wymienionymi powyżej usterkami często spotkać się można ze zużytą głowicą.
Rozruszniki występujące w najpopularniejszych ciągnikach i kombajnach produkcji polskiej
- Rozrusznik R-5 - stosowany był w ciągnikach Ursus C-328, starszych modelach Ursusa C-330 oraz samochodach Nysa, Żuk.
- Rozrusznik R-7 - stosowany w ciągnikach Ursus C-4011, Ursus C-355 i starszych modelach Ursusa C-360.
- Rozrusznik R-11 - posiadał kilka modyfikacji i stosowany był w ciągniku Ursus C-330, Ursus C-360, Ursus 4512, MF 255 i pochodnych.
- Rozrusznik R-10 - stosowany w kombajnach Bizon Rozrusznik R-20 - stosowany w ciągnikach Ursus C-385 i pochodnych.